Stopy Metryczne
| Liczba sylab | Nazwa stopy | Komentarz | Przykład |
| 2 | trochej (chorej) |
Rytm bardzo częsty, łatwo powstający w języku polskim, charakterystyczny dla 8-zgłoskowców, ale rzadko prowadzony dłużej w jednym utworze. | Jeszcze jeden mazur dzisiaj, choć poranek świta. Czy pozwoli panna Krysia ? młody ułan pyta. "Ostatni mazur", anonim |
| jamb | Rytm dobitny, ekspresywny, często związany z rymami męskimi. W wieku XVII i XVIII praiwe nie występował | Słowiczku mój ! a leć, a nie piej ! Na pożegnanie piej ! Wylanym łzom, spełnionym snom ! Skończonej piosnce twej. Adam Mickiewicz "Do B... Z." |
|
| spondej | Możliwy do zrealizowania tylko za pomocą wyrazów jednosylabowych. Rytm skrajnie nietypowy dla wiersza, rytm zbliżony do skandowania. | Bierz, gub, trwoń, trać W lot, w śmiech, w gniew, w szał Żyć ! śnić, drżeć, łkać ! Mknij, leć, pędź, w cwał ! O - życie moje !! O - życie moje !! Julian Tuwim "Życie moje" |
|
| pirrychej | W języku polskim nie może być podstawą wiersza. | ||
| 3 | daktyl | Rytm nietypowy dla języka polskiego, bywa realizowany na krótkich odcinkach utworów (z reguły zakończony kataleksą). | Już był wyciskał talerze i szklanki, Pękły i kufle na łbach hartowanych, (...) Ignacy Krasicki "Monachomachia" |
| amfibrach | Obok trocheja najbardziej naturalna stopa rytmiczna w języku polskim, jednak rzadko występuje w postaci czystej. Sprawia wraenie melodii, rozkołysania. | Po morzach wędrował - był kiedyś Farysem. Pod palmą spoczywał, pod ciemnym cyprysem. Z modlitwą Araba był w gmachach Khaaba Odwiedzał Proroka grobowce. Juliusz Słowacki "Duma o hetmanie Rzewuskim |
|
| anapest | Występuje dość często (po raz pierwszy w "Czatach" Mickiewicza), ale rzadko w postaci czystej. | I zerwali się razem, Posterunek rzucili, Nie wołani rozkazem Na batalię przybyli. Wincenty Pol "Krakusy" |
|
| trybrach | W języku polskim nie może być podstawą wiersza. | ||
| bakchej |
Stopy, które w języku polskim nie są podstawą wierszy: wymagałyby znacznego zagęszczenia
akcentowanych wyrazów jednosylabowych. Mogą się pojawić w krótkich odcinkach utworów, np. amfimacer:
Ciało kat / Świat psu brat / A zaś bies / Zły to pies... (Józef Baka "Uwagi śmierci niechybnej") |
||
| amfimacer (kretyk) |
|||
| antybakchej (palimbakchej) |
|||
| molos | por. spondej | ||
| 4 | peom I | Występują w niektórych zestrojach akcentowych (baliście się, widzieliście), ale spotykanych zbyt rzdko, by mogły stanowić podstawę wierszy. | |
| peon II | |||
| peon III | W języku polskim występują podobne zestroje, ale dość trudno ułożyć z nich dłuższy wiersz. | ||
| peon IV | Nie stanowią podstawy rytmu wierszy polskich (występują tylko na krótkich odcinkach mowy) | zestroje takie jak:trza by się bić,dla ZHP | |
| chorijamb | zazwyczaj są rozważane jako stopy złożone | ||
| epitryt III | |||